เมื่อได้รับอิสสระภาพกลับมาประเทศสยามได้รวบรวมไพร่พล และประกาศอิสสระภาพหลังจาก
ถูกกดขี่ข่มเหงจากเจ้าผู้ครองนครพม่า ทรงกระทำยุทธหัตถีจนชนะพระมหาอุปราช ผู้สำเร็จราชการกรุงหงสาวดี และทำศึกสงครามอย่างต่อเนื่องหลายครั้ง จนชนะพม่าอย่างเด็ดขาดในสมัยนั้น
ทรงปกครองบ้านเมืองด้วยหลักทศพิธราชธรรม ประชาชนอยู่ดีมีสุขกันอย่างถ้วนหน้า
ความหมาย
วันสมเด็จพระนเรศวรมหาราช หมายถึง วันระลึกสมเด็จพระนเรศวรมหาราชพระมหากษัตริย์ผู้ทรง เสียสละความสุขส่วนพระองค์ เสี่ยงพระชนม์ ชีพต่อสู้อริราชศัตรูและทรงกระทำยุทธหัตถีมีชัยชนะพระมหา อุปราชา และทรงกอบกู้เอกราชประกาศอิสรภาพจากการเสียกรุงครั้งที่ ๑
ความเป็นมา
สมเด็จพระนเรศวรมหาราชทรงเป็นพระมหากษัตริย์ที่มีพระกฤดาภินิหาร ในความเป็นนักรบที่กล้าหาญซึ่ง ได้รับการยกย่องสรรเสริญในวีรกรรมที่ได้ทรงประกาศอิสรภาพ ทำให้เมืองไทย พ้นจากอำนาจของพม่า และเมื่อ พม่ายกกองทัพมาเหยียบย่ำพื้นแผ่นดินไทยให้ตกอยู่ในอำนาจ กองทัพพม่าครั้งนั้นใหญ่หลวงนัก มีพระมหาอุป ราชาเป็นจอมทัพ ยกตีเข้ามาถึงเมืองสุพรรณบุรี สมเด็จพระนเรศวรได้ยกกองทัพออกไปต่อสู้ ในที่สุด สมเด็จพระ นเรศวรได้ทรงกระทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราช ในท่ามกลางเหล่าทหารข้าศึก สมเด็จพระนเรศวรทรงใช้พระแสง ของ้าวแสนพลพ่าย ฟันต้องพระอังสาของพระมหาอุปราชาขาดสิ้นพระชนม์ชีพอยู่กับคอช้าง สมเด็จพระนเรศวรและ กองทัพไทยได้รับชัยชนะอย่างมหัศจรรย์ เป็นที่เลื่องลือพระบรมเดชานุภาพไปยังประเทศใกล้เคียง เมื่อเสร็จ สงครามยุทธหัตถีแล้ว สมเด็จพระนเรศวรมหาราช โปรดให้สร้างสถูปเป็นอนุสรณ์ไว้ที่ทุ่งหนองสาหร่าย ตำบล ตระพังตรุ ตรงกับที่ทรงทำยุทธหัตถีกับพระมหาอุปราชา เรียกกันว่า เจดีย์ยุทธหัตถี ต่อมาในสมัยกรุงรัตนโกสินทร์
พระบาทสมเด็จพระมงกุฏเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ ๖ โปรดให้ค้นหาพระเจดีย์ยุทธหัตถี เจ้าหน้าที่ฝ่ายต่าง ๆ ได้ ช่วยกันค้นพบกองมูลดิน ปกคลุมด้วยต้นไม้ จึงได้ดำเนินการพิสูจน์หาหลักฐานประกอบแน่ชัดว่าเป็นเจดีย์ยุทธ หัตถี ที่สมเด็จพระนเรศวรมหาราชโปรดให้สร้างขึ้นเป็นอนุสรณ์ในครั้งทรงทำยุทธหัตถี กับพระมหาอุปราชา
พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ทรงโสมนัสที่ได้ค้นพบพระเจดีย์ยุทธหัตถีนี้ จึงได้เสด็จพระราช ดำเนินไปทรงประกอบพระราชพิธีบวงสรวงถวายราชสักการะ เมื่อวันอังคารที่ ๒๗ มกราคม พ.ศ.๒๔๕๖ มีประกาศ สังเวยเทวดาโดยสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรง ราชานุภาพ ทรงนิพนธ์และทรงอ่านในวันสังเวย ครั้นถึงรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหา ภูมิพลอดุลยเดช รัชกาลที่ ๙ พร้อมด้วยสมเด็จพระนางเจ้าฯ พระบรมราชินีนาถได้เสด็จ พระราชดำเนินไปบวงสรวงสมเด็จพระนเรศวรมหาราช ณ อนุสรณ์ดอนเจดีย์ จังหวัด สุพรรณบุรี เมื่อวันที่ ๒๗ กันยายน พ.ศ. ๒๔๙๘ ซึ่งขณะนั้น เจดีย์ยุทธหัตถียังเป็นมูลดินปกคลุมด้วยต้นไม้
ในปีต่อมารัฐบาลได้ตระหนักถึงพระราชวีรกรรมและคุณูประการอันยิ่งใหญ่ที่ สมเด็จพระนเรศวรมหาราช ทรงมีต่อประเทศชาติไทยอันควร จะได้เทิดทูนพระเกียรติยศให้ปรากฏ เป็นพระบรมราชานุสาวรีย์และประกาศให้ ถือวันที่ ๒๕ มกราคมของทุกปี (ปัจจุบันเปลี่ยนเป็นวันที่ ๑๘ มกรามของทุกปี) เป็นวันสำคัญวันหนึ่งของชาติไทย และกองทัพไทยจึงได้ตั้งคณะกรรมการดำเนินการ ก่อสร้างพระบรมราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวร มหาราชโดย ครอบองค์สถูปมูลดินนั้นไว้ เมื่อการก่อสร้างสำเร็จแล้ว คณะรัฐมนตรีโดยมีจอมพล ป. พิบูลย์สงคราม เป็น นายกรัฐมนตรี ได้กราบบังคมทูลพระกรุณาขอพระราชทานเป็นงานรัฐพิธี เสด็จพระราชดำเนินไปทรงเปิดพระบรม ราชานุสาวรีย์สมเด็จพระนเรศวรมหาราชในวันที่ ๒๕ มกราคม พ.ศ. ๒๕๐๒
แสดงความคิดเห็น